Vrouwen
De overgang of menopauze bij vrouwen, het einde van de laatste menstruatie, markeert het einde van de vruchtbare periode. Gemiddeld zijn vrouwen 51,5 jaar oud wanneer de menopauze intreedt.

De veranderingen in de hormonen tijdens de perimenopauze en menopauze, vooral de afname van oestrogeen, kunnen acute symptomen geven: zo’n 30% tot 70% van de vrouwen in westerse landen heeft klachten, zoals opvliegers en overmatig zweten. Sommige vrouwen hebben ook last van vaginale droogheid, botontkalking (osteoporose) en psychologische symptomen, inclusief vermoeidheid, slecht slapen, stemmingswisselingen, vergeetachtigheid en verminderd libido.

Bij de meeste vrouwen duren de klachten ongeveer vier jaar, maar in ongeveer 10% van de gevallen houden ze meer dan 12 jaar aan. Door chemotherapie komen veel vrouwen van boven de 40 vervroegd in de overgang.

In de westerse reguliere geneeskunde wordt tegenwoordig terughoudend hormoontherapie (HRT) toegepast, met oestrogeen of een combinatie van oestrogeen en progesteron. Hormoontherapie kan ernstige risico’s met zich meebrengen, zoals kans op borstkanker.

Mannen
Ook mannen gaan in de overgang (andropauze) als hun testosterongehalte met het ouder worden afneemt. De eerste tekenen van de andropauze kunnen zich al voordoen rond het 40ste jaar. Ongeveer 12% van de mannen tussen de 40 en 70 krijgt klachten door een tekort aan testosteron. Het mannelijk geslachtshormoon, grotendeels geproduceerd in de testikels, wordt via het bloed door het lichaam vervoerd. Omdat testosteron in het hele lichaam invloed heeft ‒ bloed, hersenen, botten, spieren, libido, erectiekracht, immuunsysteem ‒ komen vaak meer klachten tegelijk voor. Veelgehoord: verminderde vitaliteit, lusteloosheid, minder initiatief, depressieve klachten, stemmingswisselingen, slaapstoornissen, afname van libido, erectieproblemen, vermindering van spierkracht, bloedarmoede en botontkalking.

TCM op menopauzale symptomen: theorie en praktijk
TCM is van mening dat de pathogenese van deze ziekte te wijten is aan de geleidelijke afname van de nier-Qi, wat resulteert in nier-Yin-deficiëntie en leverdepressie die zich ontwikkelt tot leverbrand, en dus tot overmatig brandend Yin-vocht. Samen manifesteren deze aandoeningen zich als opvliegers, zweten, benauwdheid op de borst, prikkelbaarheid en slapeloosheid. Bovendien wordt hart Yin na verloop van tijd beschadigd en vermindert het de interactie tussen de nier en het hart, wat depressie en angst verergert.
Bovendien, aangezien de nier aangeboren is en de milt een verworven constitutie is die verantwoordelijk is voor het in stand houden van fysiologische processen en het synthetiseren van voedingsstoffen, resulteert nierdeficiëntie bij Yang-verzwakking noodzakelijkerwijs in Yang-deficiëntie in de nier en milt. Gezamenlijk stelt het TCM-gezondheidsmodel dat de belangrijkste etiologie van menopauzeklachten nierdeficiëntie is, wat resulteert in ontregeling van het hart, miltdeficiëntie en leverdepressie.

Uit onderzoeken is gebleken dat acupunctuur overgangsklachten kan verminderen. Het werkt minstens zo effectief en soms beter dan hormoontherapie. Ook met de Chinese geneeswijze moxa zijn resultaten te behalen, evenals met Chinese kruidengeneeskunde. Massagetechnieken, zoals tuina en shiatsu en bewegingsoefeningen uit qi gong kunnen helpen om te ontspannen en dragen bij aan het algemeen welbevinden. Een TCG-therapeut zal dan ook meestal een combinatie van methoden toepassen.